Kolon kanseri, kalın bağırsakta (kolon) veya rektumda başlayan bir kanser türüdür. Kansere yakalanan kişilerin tedavi planlarını belirlemek ve hastalığın yayılım derecesini anlamak için evreleme yöntemleri kullanılır. Kolon kanseri evreleri, genellikle 1932 yılında Dukes tarafından tanımlanan sınıflama sistemine göre yapılır. Ayrıca, Amerikan Kanser Komitesi ve Uluslararası Kanser Birliği tarafından belirlenen TNM sınıflaması da yaygın olarak kullanılır.
Dukes Sınıflaması
- Dukes A: Kolon kanseri evreleri içinde ilk evre olan bu aşamada kanser hücreleri yalnızca kolonun iç kısmında yer alır. Bu evrede tedavi gören hastaların %92'si 10 yıl daha yaşam şansına sahiptir.
- Dukes B: İkinci evrede kanser, kolonun dışına taşmıştır. Bu durumdaki hastaların 10 yıl içinde sağ kalma olasılığı %90'dır.
- Dukes C: Üçüncü evrede kanser, kolonun dışındaki lenf bezlerine yayılmıştır. Bu evredeki hastaların 10 yıl sağ kalma olasılığı %60'tır.
- Dukes D: Son evrede kanser, karaciğer gibi diğer organlara da sıçramıştır. Bu evredeki hastaların %6-8 oranında 5 yıl sağ kalma olasılığı bulunmaktadır.
TNM Sınıflaması
Amerikan Kanser Komitesi ve Uluslararası Kanser Birliği tarafından belirlenen TNM sınıflamasında kanser tümörünün boyutu ve yayılımı değerlendirilir. TNM sınıflaması, kanserin evresini T0 ile T4 arasında belirler ve 1-4 arasında evrelere ayırır. Aşağıda bu sınıflamaya göre kolon kanseri evreleri açıklanmaktadır.
Kolon Kanseri Evreleri
- Evre 0: Bu evrede kanser, kolonun en iç tabakasında bulunur ve in situ karsinom olarak adlandırılır. Genellikle polipektomi yeterlidir, fakat nadiren de olsa kolonun bir kısmının alınması (kolektomi) gerekebilir. Bu evrede genellikle ışın tedavisi veya ilaç tedavisi gerekli değildir.
- Evre I: Kanser kolonun iç tabakasını tutmuştur. Bu evrede, kolonun kanserli kısmı alınarak (kolektomi) lenf bezleri de çıkarılır. Işın tedavisi ve ilaç tedavisi bu evrede genellikle gerekli değildir.
- Evre II: Kanser, kolonun dışına yayılmıştır (metastaz), ancak lenf bezlerinde kanserli hücre yoktur. Bu evrede, kanserli kısım ve lenf bezleri alınır. İlaç tedavisi genellikle gerekli değildir, fakat bazı durumlarda önerilebilir. Bu evredeki hastaların 5 yıl içinde %90 sağ kalma olasılığı vardır.
- Evre III: Kanser, yakındaki lenf bezlerine yayılmıştır. Bu evrede, kanserli kısım ve lenf bezleri çıkarılır. Ayrıca, ilaç tedavisi ve nadiren ışın tedavisi uygulanır. Bu evredeki hastaların 5 yıl sağ kalma olasılığı %45-65 arasındadır.
- Evre IV: Kanser, karaciğer gibi diğer organlara yayılmıştır. Bu evrede tedavi genellikle sınırlı fayda sağlar. Endoskopik stentleme, ışın tedavisi ve ilaç tedavisi gibi yöntemler uygulanabilir. Hastanın bu tedavilere olumlu yanıt vermesi durumunda cerrahi yöntemler de düşünülebilir. Tümör nedeniyle tam tıkanıklık veya delinme varsa, kolonun dışarı ağızlaştırılması gibi cerrahi girişimler yapılabilir.
Sonuç
Kolon kanseri, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Evreleme sistemleri, hastaların en uygun tedavi planını almasını sağlar ve sağkalım oranlarını artırır. Düzenli kontroller ve erken teşhis, kolon kanserinde hayati öneme sahiptir.
|
