Spastik kolon, tıbbi literatürde irritabl bağırsak sendromu (IBS) olarak da bilinen, bağırsakların görevini yerine getirmesinde aksaklıkların yaşandığı bir rahatsızlıktır. Bu hastalıkta bağırsakların mikroskopla incelenmesi durumunda dahi herhangi bir yapısal bozukluk görülmez. Ancak bağırsakların normal işlevlerini yerine getirmesinde sorunlar yaşanır.

Spastik kolon rahatsızlığında, bağırsaklarda yapısal bir problem olmamasına rağmen kişinin karnında sıklıkla kramplar, ağrılar, şişkinlik ve kabızlık veya ishal gibi belirtiler ortaya çıkar.

Eski bir terim olan "spastik kolon" günümüzde "irritabl bağırsak sendromu" olarak adlandırılmaktadır. Bu değişiklik, tıp camiasının, rahatsızlığın sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik boyutlarını da içeren bir anlayışa yönelmesiyle ilgilidir. İrritabl bağırsak sendromu, fiziksel belirtilerin yanı sıra, kişinin bir uzmana başvurmasını gerektiren rasyonel bir rahatsızlıktır. Ancak bu rahatsızlığı yaşayan birçok kişi, durumlarının normal olduğunu düşündüklerinden dolayı, bir uzmana başvurma ihtiyacı hissetmezler. Spastik kolon terimi, bağırsak kasılmalarında artış anlamına gelen "spazm" durumunu belirtmek için de kullanılır. İrritabl bağırsak sendromunda ise bu kasılmalarda artışın yanı sıra azalma da görülebilir. Bu nedenle, "spastik kolon" ifadesi bu hastalığı tam olarak açıklamak için yeterli değildir.

Spastik kolon rahatsızlığının hangi sebeple ortaya çıktığı veya şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu rahatsızlığın tedavisinde ilk amaç, belirtilerin giderilmesidir. Bu belirtilerin azaltılması için kişiden daha fazla fiziksel aktivitede bulunması, belirli ilaçları kullanması, stresten uzak durması ve beslenme şeklini değiştirmesi istenebilir.

Spastik kolon rahatsızlığı, genellikle ergenlik dönemine geç giren veya erken erişkinlik döneminde olan kişilerde daha sık görülür. Yapılan araştırmalar, bu rahatsızlığın erkeklere göre kadınlarda iki kat fazla görüldüğünü ve bu durumun hormonsal değişimlerden kaynaklanabileceğini öne sürmüştür. Bununla birlikte, spastik kolon rahatsızlığı olan kişiler genellikle doktora gitmediklerinden ve kadınların doktora gitme konusunda erkeklere göre daha titiz davrandıkları göz önünde bulundurulduğunda, bu sonuçların doğruluğu tartışılabilir.

Günümüzde spastik kolon rahatsızlığının tam olarak hangi sebeple meydana geldiğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bu rahatsızlığın mide ve bağırsak sistemindeki kasılmaların normalden daha güçlü veya zayıf olması veya beynin bağırsaklara sinyal gönderimi sırasında bazı aksaklıkların meydana gelmesi sebebiyle olabileceği düşünülmektedir.

Spastik kolon rahatsızlığının giderilmesi amacıyla cerrahi yönteme başvurulmamaktadır. Ayrıca, bu rahatsızlık kansere sebep olan bir rahatsızlık değildir ve fiziksel olarak normal olmayan bir durum sebebiyle meydana gelmez. Bağırsak iltihabı rahatsızlığında olduğu gibi ciddi sonuçlar doğurmaz. Her ne olursa olsun, spastik kolonun bir rahatsızlık olduğu unutulmamalı ve belirtilerin görülmesi halinde bu konuda bir uzmandan yardım alınmalıdır. Tedavisinin tam olarak yapılması sağlanmalıdır.